Newsletter

Chcesz otrzymywać najnowsze informacje z regionu, nowo dodanych obiektach turystycznych? Zostań subskrybentem naszego newslettera!


(*) - pole obowiązkowe

Statystyka

  • Wszytkich: 4068884
  • W tym roku: 69400
  • W tym miesiącu: 17024
  • Dziś: 240
  • Online: 10

Górska Odznaka Turystyczna

Górska Odznaka Turystyczna Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego nie jest zwykłą odznaką sprawnościową, czy krajoznawczą, jakich wiele funkcjonuje czy to w samym PTTK, czy w innych organizacjach.

 

 

Ta jej osobliwa szczególność wynika z wielu przyczyn, z których na pierwszym miejscu trzeba wymienić swoistość środowiska górskiego, tak odmiennego od tego, z czym spotykamy się na nizinach. "Góry są całe jakąś baśnią świata" - powiada poeta i bez wątpienia ma rację. Góry są baśniowe naturalnym pięknem ich przyrody ożywionej i nieożywionej, oraz pięknem kultury regionalnej, jaka się u ich stóp, a także w nich samych, rozwinęła. Ale jak każda baśń, także i one kryją w sobie nadto elementy grozy, z tym że jest ona wcale niebaśniowa, a całkiem realna, o czym dowodnie poświadczają kroniki TOPR i GOPR. Góry bowiem, nawet te najniższe, pogardliwie nieraz określane jako "kapuściane", potrafią być niebywale groźne dla kogoś, kto ich nie zna, kto nie wie, jak się po nich poruszać, lub nie umie podjąć decyzji, czy można w nie wyjść, czy też raczej zatrzymać się na dłużej w schronisku. Jednym słowem, chcąc właściwie chodzić po górach, trzeba się tego po prostu nauczyć.

Temu celowi służy właśnie Górska Odznaka Turystyczna PTTK. Ma ona być i - jak pokazuje długoletnie doświadczenie - faktycznie jest instrumentem właściwie pojmowanej nauki gór, rozumianej zarówno w sensie krajoznawstwa, jak i praktyki górskiego wędrownictwa. Jej regulamin został tak skonstruowany, że stopniowo wprowadza zdobywcę odznaki w arkana sztuki wędrowania po górach, stopniowo poszerza jego znajomość górskiego świata o coraz to nowe, i różnego typu, grupy gór, ucząc go przy tym niezbędnego doświadczenia górskiego. Każdy kolejny stopień odznaki świadczy o osiągnięciu wyższego poziomu poznania gór i umiejętności bezpiecznego po nich wędrowania.

Odznaka ma bardzo długą, przeszło sześćdziesięcioletnią tradycję i jest jedną z najstarszych polskich odznak turystycznych (chronologicznie drugą po Górskiej Odznace Narciarskiej, przejętej po wojnie przez PTTK od Polskiego Związku Narciarskiego). Idea odznaki pojmowanej jako wyróżnik poziomu umiejętności turystycznych oraz znawstwa gór przez jej posiadacza, a równocześnie jako swoista materialna nagroda za trud górskiej wędrówki, torowała sobie drogę w Polskim Towarzystwie Tatrzańskim bardzo powoli. Wynikało to z ideologii Towarzystwa, u której podstaw leżała zasada bezinteresowności w uprawianiu turystyki górskiej. Głównym motywem podejmowania trudu górskich wędrówek były względy natury estetycznej, emocjonalnej i poznawczej. O żadnych innych, bardziej wymiernych, czy tym bardziej materialnych kategoriach nie było mowy. Tak ukształtowany etos turysty górskiego, oficjalnie głoszony przez PTT, obowiązywał przez długi czas - aż po lata międzywojenne.

Pod wpływem gwałtownego rozwoju różnego rodzaju dyscyplin sportowych i postępującego w polskim społeczeństwie wzrostu szeroko pojmowanej kultury fizycznej, który nastąpiło po I wojnie światowej, w ideologii górskiej, a zwłaszcza w taternictwie, począł zdobywać sobie miejsce kierunek sportowy, którego głosiciele upatrywali sens eksploracji górskiej we współzawodnictwie. Ponieważ taternictwo i turystyka górska od początku swego powstania ściśle się ze sobąłączyły, nadto zaś powiązane były ze sobą organizacyjnie, znajdując się w obrębie jednego stowarzyszenia (najpierw w TT, potem w PTT), musiało w końcu dojść do przeniknięcia owych sportowych elementów także w sferę ideologii turystyki górskiej. Niebagatelną rolę w owej transformacji ideologicznej odegrała też władza państwowa, która – w celu aktywizacji sportowej polskiego społeczeństwa - w 1930 r. powołała do życia tzw. Państwową Odznakę Sportową (POS). Odpowiedni resort zwrócił się nawet do PTT z sugestią włączenia się Towarzystwa w system funkcjonowania POS, ale Towarzystwo początkowo odmówiło, motywując to sprzecznością "z zasadami ideologicznymi turystyki górskiej". Idea odznaki jednak, zwłaszcza kiedy w 1932 r.

Polski Związek Narciarski ustanowił swoją Górską Odznakę PZN, będącą pierwszą polską odznaką turystyczną, a więc taką, która potwierdzała stopień kwalifikacji turystycznych jej zdobywcy, poczęła zyskiwać pośród członków PTT coraz przychylniejszy grunt. Znalazło to odbicie w przystąpieniu Towarzystwa do akcji POS w 1934 r., powołaniu do życia przez Oddział PTT "Beskid Śląski" w Cieszynie, jeszcze w sezonie letnim tegoż roku, własnej odznaki turystycznej, a także w projekcie Odznaki Huculszczyzny PPT, z którym wystąpił z początkiem 1935 r. Oddział PTT w Stanisławowie. Pod wpływem tych działań wnet pojawiła się myśl, aby akcję odznaki rozszerzyć na całe Towarzystwo. Powołano specjalną komisję, która przygotowała konkretny projekt regulaminu, ustalający m.in. nazwę odnaki jako Odznaka Górska PTT. Owa działalność Towarzystwa nad powołaniem do życia nowej odznaki turystycznej wzbudziła sprzeciwy ze strony PZN, organizacji konkurującej z PTT o prymat w górach, której władze, nie bez podstaw zresztą, zarzuciły PTT powielanie wzorów i stwarzanie konkurencji dla Odznaki Górskiej PZN. Związek uważał, iż nazwa Odznaka Górska jest – w opinii społecznej – ściśle związana z instytucją Odznaki Górskiej PZN, nadto wskazywał, że użycie dla odznaki PTT zarówno sformułowania Odznaka Górska, jak i terminu przodownik (występującego w Odznace Górskiej PZN) wywoła wśród turystów zamęt i nieporozumienia. Sporne problemy rozstrzygnięto w końcu w ten sposób, iż dla nowej odznaki przyjęto nazwę Górska Odznaka Turystyczna PTT, zaproponowaną przez Stanisława Osieckiego, ówczesnego prezesa Towarzystwa, oraz zgodzono się na określenie przewodnik do GOT w miejsce przodownika.
[Rozmiar: 16235 bajtów]

W dniu 23 czerwca 1935 r. Walny Zjazd Delegatów PTT obradujący w Stanisławowie formalnie powołał do życia Górską Odznakę PTT. Szybko też wydano drukiem pierwszy Regulamin Górskiej Odznaki Turystycznej PTT wraz ze spisem punktowanych wycieczek oraz spisem przewodników do GOT, by akcja odznaki rozpoczęła się jeszcze w bieżącym sezonie turystycznym.

Jesienią tegoż roku spośród kilku propozycji na projekt odznaki wybrano projekt nadesłany przez Stefana Osieckiego, wybitnego ówczesnego taternika i andynistę, z zawodu architekta.

Początkowo akcja GOT nie rozwijała się najlepiej. W sezonie 1935 zdobyto raptem 55 odznak, w następnych zaś latach niewiele więcej (1936 – 133 odznaki, 1937 – 165, 1938 – 105). Wzrost ilości zdobywanych odznak nastąpił dopiero po wojnie. Wprawdzie w roku 1948, kiedy akcję GOT wznowiono, zdobyto tylko 52 odznaki, ale już w roku następnym zdobyto ich 857, w roku zaś 1950 osiągnięto liczbę aż 4984 odznak. Były to ostatnie odznaki zdobyte w ramach działalności PTT, z końcem bowiem owego roku doszło do połączenia dwóch największych organizacji turystycznych w Polsce: Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego oraz Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, i powstania Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, które stało się spadkobiercą ideologii obu wspomnianych Towarzystw.

W nowym Towarzystwie sprawy gór i turystyki górskiej, w tym także Górskiej Odznaki Turystycznej, znalazły się w gestii Komisji Turystyki Górskiej Zarządu Głównego PTTK. Akcja GOT PTTK doznała tam, a także na niższych szczeblach organizacyjnych nowego Towarzystwa tak gorącego poparcia, że niebawem nastąpił jej niebywały rozkwit. Kiedy w PTTK pojawiły się również inne odznaki turystyczne, mające na celu popularyzację także innych dyscyplin turystycznych, GOT stała się pośród nich najbardziej popularna i ten stan rzeczy utrzymuje się aż po chwilę obecną.

Od chwili swoich narodzin GOT dzieliła się na dwa rodzaje: małą i dużą, przy czym w odznace małej funkcjonowały trzy stopnie: brązowy, srebrny i złoty, w dużej zaś tylko dwa: srebrny i złoty.

W miarę rozwoju akcji GOT i zdobywania przez odznakę popularności pojawiały się nowe kategorie GOT. W 1962 r. dla zachęcenia utrzymywania kontaktu z odznaką przez zaawansowanych zdobywców GOT wprowadzono do regulaminu odznaki możliwość uzyskiwania wyróżnienia "Za Wytrwałość", przyznawanego za spełnienie określonej krotności wymogów na dowolny stopień odznaki.

W 1975 r. KTG ZG dokonała kolejnej modyfikacji regulaminu odznaki. Generalne zmiany dotyczyły ilości jej rodzajów i stopni. Nowy regulamin, obowiązujący od 1977 r., wprowadził popularną GOT jako pierwszy rodzaj w kolejności zdobywania oraz uzupełnił GOT dużą o stopień brązowy.

Wprowadzone zmiany jeszcze bardziej umocniły pozycję GOT pośród innych odznak PTTK.

W roku 1986, pięćdziesiątym drugim istnienia odznaki, zdobyta została milionowa GOT. Jej zdobywcą został Andrzej Mazur z Żor koło Rybnika, przodownik GOT.

 

Inne portale:
noclegi na Suwalszczyźnie noclegi w Beskidach noclegi w Beskidach noclegi w Karkonoszach